Iets meer over het fort

Fort Pannerden werd gebouwd in de periode 1869-1871, volgens de toen heersende inzichten op het gebied van fortificaties. Maar in diezelfde periode vond ook de Frans-Pruissische oorlog plaats, die eindigde met het ontstaan van het Keizerrijk Duitsland. Tijdens deze oorlog werden ook nieuwe wapens gebruikt, waardoor de heersende denkbeelden met betrekking tot de oorlogvoering bijgesteld moesten worden. Als gevolg daarvan was het fort toen het voltooid werd, in 1871, eigenlijk al verouderd.

Het fort heeft een asymmetrisch grondplan. Het is ontworpen om zowel het Pannerdens Kanaal als de Waal te kunnen bestrijken met geschut. Oorspronkelijk was het fort "bomvrij" wat zoveel wil zeggen als: bestand tegen beschietingen. Die status heeft het fort eigenlijk niet lang gehad. Al snel na de bouw was de wapentechnologie zo sterk verbeterd dat forten eigenlijk hun bestaansrecht verloren. In eerste instantie werd geprobeerd om de bestaande fortenlinies, waar miljoenen in geïnvesteerd waren, te moderniseren, maar uiteindelijk heeft men dit moeten opgeven. Tegen de tijd van de Tweede Wereldoorlog was het een hopeloze zaak geworden om fortificaties te bouwen, met de befaamde (of beruchte) Maginotlinie als hoogte- en als dieptepunt van het fenomeen fortificaties. Het is dan ook eigenlijk vreemd dat juist de Duitsers, die de Maginotlinie gewoon omzeild hadden, nog een poging hebben gewaagd met de al even beruchte Atlantik Wall...

Aan het fort is ook duidelijk te zien dat het weliswaar een schepping is uit het verleden, maar toch nog vrij recent een militaire functie heeft gehad. Er staan kazematten rondom het fort, waarmee men geprobeerd heeft om in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog nog één keer het fort te benutten voor het oorspronkelijke doel: de verdediging van Nederland. Die kazematten waren de laatste poging om het fort te moderniseren, maar zeker niet de eerste. Ook de pantserbatterijen, die prominent te zien zijn wanneer je het fort of foto's ervan bekijkt, dateren niet uit 1871.