14 september 2009

Het archief van de commandant

Archiefonderzoek mag voor sommige mensen maar saai lijken, maar het leuke eraan is dat je nooit van te voren weet wat je tegenkomt. Vaak staat er in een toegang op een archief slechts een ruwe toelichting, soms slechts een woord, of zelfs dat niet eens. Daarom kom je als je onderzoek doet regelmatig voor verrassingen te staan.

Twee weken geleden kwam ik in een map met stukken met betrekking tot de pantserforten in de periode van de jaren '20 van de vorige eeuw een aantal stukken tegen met betrekking tot het archief van het fort. Er werd een lijst opgegeven met stukken die nog bruikbaar waren en overgedragen konden worden voor hergebruik en stukken die niet langer van belang waren. Tussen deze stukken zat ook het archief van de commandant van fort Pannerden en van de medisch officier. Dit archief was ik nog niet tegen gekomen en ik ben meteen uit gaan zoeken wat daarmee gebeurd zou kunnen zijn. Even leek het erop dat dit archief was overgedragen aan het Legermuseum, maar een verzoek om informatie hierover leverde al zeer snel bericht op dat dit archief niet in hun collectie voorkwam. Ik had niet goed gekeken, slechts een aantal zaken waren overgedragen aan het museum. Al snel bleek dat het archief van de commandant was overgedragen aan het Krijgsgeschiedkundig Archief van de Generale Staf. Met behulp van Google werd al gauw duidelijk wat met het archief van de Generale Staf is gebeurd. Helaas, het is verloren gegaan tijdens het bombardement op het Bezuidenhout in Den Haag en de stukken die voor mij zo interessant zouden zijn geweest daarmee waarschijnlijk ook Voor alle zekerheid heb ik ook twee mappen doorgenomen met stukken over dit archief. Hieruit bleek dat deze stukken daar inderdaad zijn aangekomen. Hoewel de stukken met betrekking tot dit archief ook heel beperkt zijn, is nergens iets te vinden over het overdragen van dit archief. Daarom moet ik er helaas vanuit gaan dat dit archief ook verloren is gegaan. Heel jammer, want het had een unieke kijk op het fort kunnen geven. Zeker gezien de grondigheid waarmee in alle andere stukken opgesteld en verzameld door officieren alles van enig belang wordt vastgelegd. In een van de mappen over het Krijgsgeschiedkundig Archief zat ook een brief over het gevaar van een plan om een benzinestation te vestigen op korte afstand van het gebouw waar het archief was gevestigd. Men wilde dit uit voorzorg tegenhouden en mogelijk is dit ook gelukt. Jammer genoeg kon een bombardement niet voorspeld worden en zijn ook deze stukken, zoals zoveel andere, verloren gegaan tijdens de Tweede Wereldoorlog.